یکی از مواردی که در قانون به آن توجه ویژه ای شده است بحث اموال و انواع آن است. اموال در قانون به دو نوع اموال منقول و اموال غیر منقول دسته بندی شده اند. البته نوع دیگری از اموال نیز وجود دارد که به آن اموال بدون مالک گفته می شود. باید توجه داشته باشیم که برخی از اموال قابلیت تغییر نوع مال دارند و برای اینکه بدانیم چه جزئیاتی در این موضوعات وجود دارد می بایست با نوع اموال و شرایط قانونی حاکم بر آنها آشنا شویم.
تعریف اموال منقول در قانون
تعریف اموال منقول در ابتدای قانون مدنی (مواد 22 – 21 – 20 – 19) آورده شده است. در ماده 19 قانون مدنی ذکر شده است که اشیای قابل نقل از محلی به محل دیگر جزو اموال منقول به شمار می روند به شرط آنکه به خود اشیا و محل آن خرابی و خسارت وارد نشود. در ماده 20 نیز ذکر شده که کلیه دیون شامل قرض، ثمن مبیع (بهای بیع) و مال الاجاره (پول پیش و اجاره) جزو مال منقول محسوب می شوند مگر اینکه موارد ذکر شده از نوع اموال غیر منقول باشند. در ماده 21 چنین عنوان شده که انواع کشتی ها، قایق ها و موارد مشابه که قابل حرکت باشند جزو مال منقول به شمار می روند. مثلا اتومبیل جزو اموال منقول محسوب می شود. در ماده 22 نیز ذکر شده است که مصالح اجرای سازه از قبیل سنگ، آجر و غیره جزو اموال منقول محسوب می شوند مگر اینکه این مصالح در یک بنا بکار رفته باشد. در واقع پس از استفاده این مصالح در احداث بنا، این اموال به اموال غیر منقول تبدیل می شوند.
پیشنهاد می کنیم مطالعه نمایید: قانون مدنی چیست و به چه منظوری ارائه شده است؟
انواع اموال منقول و مثال هایی در مورد آن
اموال به دو حالت مال منقول ذاتی و اموال در حکم مال منقول دسته بندی می شوند. مال منقول ذاتی شامل مواردی می شود که جزو اشیای قابل نقل طبق ماده 19 قانون مدنی باشد. مال منقول در حکم اموال منقول نیز شامل شامل مواردی نظیر مبلغ بیع، قرارداد و از این دست می شود.
شرایط تبدیل مال منقول به مال غیر منقول و بالعکس
همانطور که گفته مصالحی مانند سنگ، آجر، سیمان و از این دست موارد تا زمانی که در احداث بنا بکار نرفته باشند جزو مال منقول به شمار می روند چون جابجایی آنها هیچ صدمه ای به محل آن وارد نمی کند. اما زمانی که در بنا مورد استفاده قرار گیرد برداشت آن موجب خرابی تمام یا قسمتی از بنا می شود و به همین جهت به آن صفت مال غیر منقول داده می شود. حال اگر از تخریب یک بنا مجموعه مصالحی به دست آمده باشد موارد در حکم مال منقول هستند.
برای مال غیرمنقول نیز می توان گفت میوه های موجود بر روی درختان جزو اموال غیرمنقول بوده و وقتی که از درخت چیده می شوند جزو مال منقول به شمار می روند. محصولاتی مانند گندم و موارد مشابه نیز چنین حکمی دارند.