تعریف جرم

تعریف جرم در قانون مجازات اسلامی

معنی ساده جرم برای همه مشخص است اما آن چیزی که در قانون مشخص شده دارای قواعد و تعاریف نسبتا متفاوتی است. در ماده 2 قانون مجازات اسلامی به تعریف جرم اشاره شده و در ادامه به تشریح آن پرداخته شده است. اگر قصد دارید بدانید جرم چیست و در قانون چه تعریفی دارد پیشنهاد می کنیم این مطلب را بصورت کامل مطالعه نمایید. همچنین در محتوای این مقاله به جزئیات قانونی جرم و مجازات آن اشاره خواهیم کرد.

جرم چیست و در قانون مجازات اسلامی چه تعریفی دارد؟

تعریف قانون از جرم به این صورت است که هر گونه رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد. در تشریح این تعریف می توان گفت که جرم می بایست یک نمود بیرونی داشته و یک رفتار یا ممانعت ممنوعه باشد. برای اینکه رفتاری جرم محسوب شود باید در قانون به عنوان جرم پیشبینی شده باشد و مبنای شرعی تا زمانی که بصورت قانون در نیامده باشد در قضاوت تاثیری ندارد. برای مثال دروغ گفتن در شرع جزو اقدامات زشت و ناپسندیده است اما در قانون بنا به شرایط خاص مانند اثبات شهادت کذب و یا سوگند دروغ آن هم در نزد مقام رسمی و دادگاه می توان شخص را مجرم دانست.

باید توجه داشت تا زمانی که اقدامی در قانون به عنوان جرم شناخته نشده باشد جرم قابل احراز نبوده و آن اقدام جایز است. در واقع هر اقدامی آزاد است مگر غیر قانون. در این شرایط مواردی وجود دارند که بنا بر عرف شرایط رعایت را فراهم می کند اما باز هم نمی توان مبنای مجرمانه بر آن داشت.

پیشنهاد می کنیم مطالعه نمایید: قانون مجازات اسلامی چیست

تمهیدات واکنشی قانون در برابر جرم

در قانون مجازات اسلامی برای جرم ها به صورت اقدام واکنشی در نظر گرفته شده است. مجازات و اقدامات تعلیمی و تربیتی جزو این تمهیدات بوده و در موقع نیاز به هریک از این موارد ارجاع می شود. نکته بسیار مهم در چهارچوب قانونی کشور لحاظ شده است که در آن جرم و مجازات می بایست در اصل قانونی مورد دادرسی قرار گیرند. به این معنی که اصل قانونی بودن جرم و مجازات می بایست تابع شرایط زیر باشد:

  • قانونی بودن جرم که در قانون بصورت صریح ذکر شده باشد.
  • قانونی بودن مجازات که در قانون به شکل واضح و روشن مشخص شده باشد.
  • صلاحیت دادرسی که بر اساس آن هیچ دادگاهی نمی تواند حکم دهد مگر اینکه قانون به آن صلاحیت داشته باشد.

تکلیف تجاوز از میزان مجازات تعیین شده قانونی

اگر تحت هر شرایطی قاضی بنا بر عمد یا سهو، حکم مجازات بیشتری تعیین کرده و مجازات صورت گرفته باشد به شکل زیر قابل رفع است:

  • در صورت عمد : حسب مسئولیت مسئولیت کیفری و مدنی برای حکم دهنده
  • در صورت سهو : جبران خسارت از بیت المال به شاکی

نتایج اصل قانونی بودن جرم و مجازات

در قانون راه هایی برای تفسیر در مواقع ضروری و ارجاع به گذشته وجود دارد که در دو اصل زیر قابل تعریف است:

  • اصل تفسیر قوانین ماهُوی کیفری
  • اصل عطف به ماسبق قوانین ماهوی کیفری

تشریح اصل تفسیر قوانین ماهُوی کیفری

تفسیر قوانین به معنی روشن کردن معنی و مفهوم در جای لازم است. این موضوع بخصوص در مواردی که قوانین دارای نقص و ایراد است کاربرد دارد که بصورت های تفسیر قانونی، تفسیر شخصی و تفسیر قضایی وجود دارد. لازم به ذکر است در قانون ایران معمولا اگر شکی در تصمیم گیری و حکم وجود داشته باشد براعت به نفع متهم صادر می شود.

تفسیر اصل عطف به ماسبق قوانین ماهوی کیفری

همانطور که از نام این اصل مشخص است شامل جرایمی می شود که قبل از قانون گذاری انجام شده باشد. در واقع تا زمانی که یک عملی در قانون به عنوان جرم شناخته نشود نمی توان جرمی را به شخصی نسبت داد. همچنین جرم در نظر گرفته شده در قانون به بعد از تصویب دلالت می کند و نه به قبل از آن.

تعریف عناصر تشکیل دهنده جرم در قانون

در قانون مجازات اسلامی ایران، عناصر تشکیل دهنده جرم عبارتند از:

  • رکن قانونی – ماده قانونی پیش بینی شده توسط قانون گذار.
  • رکن روانی – شرایط ذهنی و احوال مرتکب جرم
  • رکن مادی – نمود بیرونی اندیشه مجرمانه

تقسیم بندی انواع جرم در تعریف آن در قانون

دسته بندی های متعددی برای انواع جرم وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

  • جرم آنی و مستمر – بسته به فاکتور زمان و استمرار
  • جرم ساده و مرکب – بسته به سادگی و تابع بودن جرم به موارد دیگر
  • جرم مطلق و مقید – بسته به واضح بودن اثر جرم یا حصول نتیجه خاص از آن
  • جرم عمدی یا غیر عمدی
  • جرم قابل گذشت یا غیر قابل گذشت
  • جرم مشهود و غیر مشهود
  • و …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

جدیدترین مطالب سایت