در حقوق اسلام، توهین به مقدسات دینى از جرایم مهم به شمار می رود. این نوع جرم در قانون تعزیرات و قوانین مطبوعاتی بررسی می شود و مجرم به عنوان مفسد فی الارض مجازات می شود. طبق ماده 26 قانون مطبوعات چنانچه شخصی با استفاده از مطبوعات به مقدسات اهانت نماید و در نهایت منجر به ارتداد (خارج شدن از دین) وی شود، مجرم شناخته شده و حکم ارتداد برای وی صادر می شود. ولی اگر اقدام او موجب ارتداد نشود حکم وی بر اساس قانون تعزیرات اعلام می شود و قاضی می تواند در صورت وجود شرایط تخفیف در مجازات، مجازات را کاهش یا تغییر دهد.
مفهوم اهانت در قانون ایران
اهانت به صورت گفتار، فعل، نوشتن و اشاره صریح، عبارت است از:
- به کارگیری صریح الفاظ رکیک
- نسبت دادن هر فعل و ترک فعلی که موجب حقارت شود.
به عنوان مثال:
- بی اهمیت شمردن روز عاشورا و شادی و هلهله در آن روز
- ایجاد شبکه های اجتماعی و نشر اکاذیب در ارتباط با مقدسات مسلمانان (مرجع قضایی مربوطه: پلیس فتا)
مجازات اهانت به مقدسات
مطابق با ماده 513 قانون مجازات اسلامی، هر کس به مقدسات اسلام (خداوند متعال، قرآن کريم، پيامبراکرم (ص)، ائمه اطهار (ع)، حضرت فاطمه زهرا (س)، اماکن و مناسبت های مقدس) اهانت نماید؛ به حبس از 1 تا 5 سال محکوم خواهد شد.
نکات مهم در خصوص اهانت به دین و مقدسات
- طبق ماده 602 قانون مجازات اسلامی، هرکس به پیامبر اکرم(ص) و یا هر یک از پیامبران دشنام دهد یا قذف (نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر) کند ساب النبی است و به اعدام محکوم می شود.
- قذف هر یک از ائمه معصومین(ع) و یا حضرت فاطمه زهرا (س) یا دشنام به ایشان در حکم سب نبی است.
- هرگاه کسی از زبان شخصی دیگر اهانت به پیامبران را بشنود، کشتن بر او واجب است و نیازی به اذن امام و رهبر شرعی نیست.
- اگر متهم به سب ادعا کند که گفته های وی از روی اکراه، غفلت، سهوا، در مستی، بدون توجه به معنی کلمات و نقل قول بوده است عمل او مشمول ساب النبی نمی شود و مجازات وی 74 ضربه شلاق است.
اهانت به مقدسات از دید فقهی و اسلامی - آیه 108 سوره انعام: وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذَلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ (ای مسلمانان، به آنانی که به خدا اعتقاد ندارند و مردم را به غیر خدا فرا می‌خوانند هرگز توهین نکنید و این سبب می‌شود آنان هم به اعتقادات شما و تقدسات شما توهین بکنند در صورتی‌که اعتقاد و مقدسات هر فرد و گروهی محترم و مقدس برای پیروانشان قرار دادیم.)
- حکم اهانت به مقدسات دیگر مذاهب از دید رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنه ای
هر گفته و عملی که منجر به بروز اختلاف میان مسلمانان شود و اهانت به مقدسات هر یک از مذاهب اسلامی باشد، خدمت به اردوگاه شرک و کفر است و خیانت به اسلام محسوب شده و شرعا حرام است. - سخنان خاخام یونس حمامی لاله زار، رهبر مذهبی جامعه کلیمیان ایران، در نشست محکومیت اهانت دولت فرانسه به ساحت پیامبر اسلام حضرت محمد(ص)
برخی مدعی هستند فرانسه کشور آزادی است و قانون اساسی نیز بر اساس آزادی است، در صورتی که آنها باید از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بیاموزند. طبق اصل 13 قانون اساسی ایران، اقلیت های دینی با وجود اینکه جمعیت زیادی ندارند اما آزاد هستند و حق رای دارند و حتی حداقل یک نماینده در مجلس برای دفاع از حقوق خود دارند. این حق بالاتر از آزادی بیانی است که در آن به دیگران توهین می شود.
جمع بندی و نتیجه گیری
اهانت به هرکدام از ارزش ها و مقدسات انسان ها چه مسلمان و چه غیر مسلمان امری ناپسند و از دید قانونی جرم است. ادعای تبعیت از قوانینی که براساس آزادی است، نه تنها منافاتی با احترام گذاشتن به عقاید و ارزش های همه افراد و جوامع ندارد بلکه مفهوم اصلی آن همین است. یعنی احترام به عقاید و مقدسات همه.