ممکن است شرایطی به وجود آمده باشد که نیاز به شکایت از پزشک در محاکم قضایی و ارگان های مربوطه به دلایل متعددی مانند قصور در انجام وظایف، باشد.
پزشکی یک شغل مقدس است و بر اساس قوانین و نظامات حاکمه، پزشک مکلف به رعایت قوانین مربوطه است. عدم رعایت قوانین توسط پزشک تحت عنوان دو دسته بندی کلی قرار می گیرد:
- جرایم پزشکی
- تخلفات پزشکی
در اینجا اطلاعات جامعی از موارد یاد شده را به شما می دهیم.
جرایم پزشکی
جرایم پزشکی آن دسته از جرایمی است که توسط اشخاص (پزشک یا گاهاً غیر پزشک) واقع می شود که در قانون به عنوان جرم تلقی می شود و مرتکب به این جرایم باید مجازات شود و در قانون کیفری مجازات آن تعیین شده که ممکن است شامل دیه، جزای نقدی و حتی حبس باشد. برخی از جرایم پزشکی که می تواند از موجبات شکایت از پزشک باشد از قرار ذیل است:
- دایر کردن موسسات پزشکی و دارویی توسط افراد فاقد صلاحیت
- منتشر نمودن آگهی و تبلیغات گمراه کننده یا بر خلاف شئون پزشکی یا عفت عمومی
- استفاده کردن پزشک از عناوین جعلی و دروغین مثل متخصص … استاد دانشگاه …. عضو هیئت علمی … و غیره که واقعیت نداشته باشد.
- فروش دارو توسط اشخاص فاقد پروانه معتبر
- دخالت در امور پزشکی توسط افراد غیر پزشک و…
تخلفات پزشکی
- انجام امور خلاف شأن یک پزشک
- پزشک در بیمار، ترس غیر واقعی ایجاد کند و حال بیمار را وخیم تر از آنچه که واقعاً هست جلوه دهد
- تجویز نمودن داروهای روان گردان که حالت اعتیاد آور باشد مگر در موارد ضرورت
- دریافت حق ویزیت و هزینه درمانی خارج از تعرفه مصوب
همچنین موارد دیگری از تخلفات پزشکی وجود دارند که همگی در آیین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته وجود دارد.
شکایت از پزشک
با توجه به آنچه که گفته شد ممکن است اقدامات یک پزشک جرم باشد؛ مثل شکایت از پزشک بدون پروانه و یا اینکه تخلف باشد که در این مورد وصف کیفری نداشته و دادسرا به آن رسیدگی نمی کند بلکه سازمان نظام پزشکی به آن رسیدگی خواهد کرد. در اینجا برای پزشک مجازات دیه یا زندان وجود ندارد بلکه مجازات های انتظامی از جمله توبیخ یا تعلیق پروانه طبابت را در پی خواهد داشت. همچنین برخی از اقدامات پزشک ممکن است هر دو مورد باشد؛ یعنی برخی جرائم پزشگی علاوه بر اینکه تخلف انتظامی است، بموجب قانون نیز جرم تلقی می گردد.
مطلب پیشنهادی دیگر: شکایت از شهرداری / شکایت از کارفرما
سوالات متداول در خصوص شکایت از دکتر
مراحل شکایت از پزشک زیبایی چگونه است؟
شکایت از کلینیک زیبایی یا دکتر زیبایی بسته به این موضوع که توسط چه اشخاصی و به چه نحو انجام شده، متفاوت است. اگر بعنوان مثال شخصی خود را دکتر زیبایی یا پزشک تزریق ژل معرفی کرده است و اقدام به تزریق ژل و یا بوتاکس نموده در حالی که وی پزشک عمومی بوده است، بدین منظور جهت شکایت از پزشک به نظام پزشکی مراجعه نمایید. چرا که این موضوع تحت عنوان تخلف انتظامی استفاده از عناوین پزشکی تایید نشده، قابل پیگرد است.
نمونه شکایت از پزشک زیبایی چگونه است و فرم شکایت از آن را از کجا می توان دریافت کرد؟
فرم شکایت از پزشک را که بعلت تخلفات انتظامی پزشک باشد باید از سازمان نظام پزشکی تهیه کرد. ولی در صورتی که شما می خواهید شکایت کیفری علیه پزشک مطرح نمایید، می بایست در دادسرای جرایم پزشکی (در تهران) و یا دادسرای عمومی (در سایر شهرها) اقامه دعوی نمایید که شروع شکایت از دکتر در اینجا از طریق دفاتر خدمات قضایی خواهد بود. از اینرو توصیه می شود بعلت تخصصی بودن موضوع در این خصوص حتماً از وکیل جرایم پزشکی کمک بگیرید. چرا که هر اقدام خلاف قانون توسط پزشک، طی کردن مسیر خاص خود را برای احقاق حق توسط شاکی می طلبد. از اینرو، وکیل شکایت از پزشک می تواند کمک شایانی در این خصوص نماید.
دادسرای جرایم پزشکی کجاست؟ از کجا باید شروع کرد؟
دادسرای ویژه جرائم پزشکی در تهران در خیابان دبستان است و در سایر شهرها، دادسرای عمومی هر شهر صالح به رسیدگی می باشد. ولی برای شکایت در نظام پزشکی می بایست به سازمان های فوق مستقر در هر استان مراجعه نمایید.
دخالت در امور پزشکی چه مجازاتی دارد؟
جرم دخالت در امور پزشکی به مواردی اطلاق می شود که شخصی فاقد پروانه رسمی، مبادرت به انجام امور پزشکی نماید.
بموجب قانون الحاق یک تبصره به ماده 1 و اصلاح ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و خوردنی و آشامیدنی مصوب 1379/12/10 مجازات مداخله در امور پزشکی شامل تعطیلی محل کار و جریمه تا یکصد میلیون ریال است.
بنابراین در پاسخ به این پرسش که آیا دخالت در امور پزشکی زندان دارد باید گفت خیر؛ مداخله در امور پزشکی در حال حاضر طبق آخرین مقررات، فاقد مجازات حبس است و شکایت از پزشک بدون پروانه منتهی به تعطیلی محل کار و جریمه نقدی خواهد شد.
البته در قوانین قبلی برای این جرم، مجازات حبس در نظر گرفته شده بود که قانون یاد شده حذف گردیده است.
مسئولیت مدنی پزشک و قصور پزشکی
سوالی که مطرح می شود اینست که
قصور و خطای پزشکی چگونه قابل اثبات است و شرایط احراز قصور پزشکی چیست؟
نحوه پرداخت دیه قصور پزشکی چگونه است و مهلت پرداخت آن چقدر است؟
در پاسخ به سوالات فوق باید گفت در صورت بروز خطا و قصور پزشکی، پزشک مسئول پرداخت دیه به بیمار خواهد بود و در صورتی که قصور پزشکی منتهی به فوت بیمار شود بر اساس ماده 616 قانون مجازات اسلامی می تواند علاوه بر محکومیت دکتر به پرداخت دیه، مجازات حبس را نیز به دنبال داشته باشد.
در پاسخ به این پرسش که خطای دکتر چگونه قابل اثبات است باید گفت قانون مجازات اسلامی بار اثبات را بر عهده پزشک نهاده است. به این معنا که اگر بیمار دچار آسیب یا صدمه شود با طرح شکایت کیفری، این پزشک است که باید اثبات نماید مرتکب قصور یا تقصیر نشده است. ولی در عمل، طی روند اثبات خطای پزشکی از طریق پزشکی قانونی است. پس از طرح شکایت کیفری، دادسرا پرونده را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد و در اینجا پزشک می بایست با ارائه دلایل و مدارک اثبات نماید که مطابق مقررات و نظامات اقدام گردیده و مرتکب بی احتیاطی و بی مبالاتی نشده است.
از آنجایی که نوع آسیب وارده توسط پزشکان در صورت بروز خطا، از نوع جنایت شبه عمد می باشد، از اینرو مهلت پرداخت دیه به مدت 2 سال از تاریخ ارتکاب می باشد. بنابراین به عنوان مثال اگر از تاریخ ارتکاب عمل مجرمانه (مثلاً عمل جراحی) تا تاریخ صدور حکم قطعی 12 ماه گذشته باشد، پزشک 12 ماه دیگر فرصت دارد تا نسبت به پرداخت دیه اقدام کند.
در صورت انقضای مهلت 2 ساله و عدم پرداخت دیه محکوم له (شاکی) می تواند تقاضای ضبط وثیقه و همچنین صدور برگ جلب را از واحد اجرای احکام بخواهد. بدیهی است پرداخت دیه با نرخ دیه روز در تاریخ پرداخت، محاسبه و دریافت خواهد شد.
خاتمه و نتیجه گیری
تمامی موارد یاد شده مقاله ای گذرا و اطلاعاتی کلی نسبت به جرائم پزشکی و موارد مرتبط با آن است. از اینرو در صورت بروز اختلاف یا ارتکاب جرم توسط پزشک موضوع باید در حدود خود بررسی و انطباق آن با قوانین مربوطه تحلیل گردید.