مالی که زوج ضمن عقد نکاح متعهد به پرداخت آن به زوجه می شود؛ مهریه یا صداق می نامند. مالکیت مهریه از همان لحظه عقد به زن تعلق می گیرد و حق مطالبه آن را خواهد داشت. براساس باورهای غلط، اکثر افراد مطالبه مهریه از جانب زن را مختص بروز اختلافات بین زوجین و تصمیم به جدایی می دانند. اما زوجه می تواند مهریه اش را هر زمان که خواست، از شوهرش مطالبه کند.
انواع مهریه به لحاظ پرداخت
- مهریه عندالمطالبه : عند المطالبه یعنی به اراده زن و به محض مطالبه وی، مرد موظف به پرداخت مهریه است.
- مهریه عندالاستطاعه : عندالاستطاعه یعنی مرد زمانی که توانایی مالی پرداخت مهریه را داشته باشد، مهریه زن را بپردازد.
نحوه مطالبه مهریه توسط زوجه
- مراجعه زن به دفتر ازدواجی که عقد آنها در آنجا ثبت شده
- تقدیم اصل سند ازدواج و کپی آن به دفترخانه
- ارائه درخواست کتبی صدور اجرائیه به دفتر خانه
- پرداخت هزینه حق الاجرا
- صدور اجرائیه توسط دفتردار
- ابلاغ اجرائیه به زوج و تعیین مهلت 10 روزه به وی جهت پرداخت مهریه
- بعد از اتمام مهلت و عدم پرداخت، مراجعه زوجه به اجرای ثبت
- درخواست تشکیل پرونده اجرائی
- اثبات دارایی های مرد از جانب زن، از طریق استعلام اموال وی
- گذشت فرصت 6 ماهه سازمان ثبت اسناد جهت شناسایی دارایی های زوج
- درخواست توقیف اموال
- اگر زوج توانایی پرداخت تمام مهریه را نداشته باشد، باید به دادگاه مراجعه کنند.
- ممنوع الخروج کردن زوج، در صورتی که مرد اموالی برای توقیف نداشته باشد.
- ثبت نام در سامانه ثنا توسط زوجه
- برای وصول مهریه زیر 20 میلیون تومان: مراجعه به شورای حل اختلاف
- برای وصول مبالغ بالاتر: مراجعه به دادگاه خانواده
- تقدیم دادخواست مطالبه مهریه به انظمام سند ازدواج
- پرداخت هزینه دادرسی
- درخواست صدور قرار تامین
- تقاضای توقیف اموال مرد قبل از ابلاغ به زوج
- تعیین وقت رسیدگی به دادخواست مهریه توسط دادگاه
- فرآیند دادرسی در دادگاه
- صدور حکم قطعی توسط دادگاه
- درخواست اجرای حکم توسط زوجه یا وکیل او
- صدور مهلت 10 روزه به مرد جهت پرداخت مهریه به زن
- صدور حکم جلب، در صورت عدم پرداخت مجدد مهریه توسط زوج
- دادخواست اعسار از پرداخت مهریه و تقاضای تقسیط مهریه توسط زوج
- صدور حکم قطعی تقسیط مهریه
- پرداخت چند قسط از مهریه توسط زوج
- تقاضای رفع ممنوع الخروجی از اداره اجرای
- درخواست صدور حکم جلب زوج، در صورت عدم پرداخت اقساط تعیین شده
- به زندان انداختن زوج تا زمان پرداخت مهریه
نکات مهم دادخواست و درخواست مطالبه مهریه
- اثبات توانایی زوج در پرداخت مهریه از جانب زوجه در مطالبه مهریه عندالاستطاعه، ضروری است.
- اثبات عدم توانایی زوج در پرداخت مهریه از جانب خود زوج در مطالبه مهریه عندالمطالبه توسط زوجه، ضروری بوده و وی می تواند تقاضای اعسار(عدم توانایی پرداخت) کند.
- مدارک لازم برای مطالبه مهریه عبارتند از شناسنامه و کارت ملی متقاضی به همراه سند ازدواج
- همه اموال منقول و غیر منقول زوج به جز برخی موارد، قابل توقیف اند.
- از جمله موارد غیر قابل توقیف عبارتند از خانه مسکونی زوج، اسباب و لوازم ضروری، خورد و خوراک مورد نیاز و ابزار مورد نیاز کسب و کار
- زوجه می تواند قبل از صدور حکم، درخواست صدور توقیف اموال زوج را نماید.
- اقدام جهت مطالبه مهریه با سند ازدواج غیر رسمی، باید از روش ارائه دادخواست به دادگاه عملی شود.
- امکان مطالبه بخشی از مهریه از طریق اجرای ثبت و بخشی دیگر از طریق دادگاه وجود دارد.
- از مزایای اقدام از طریق اجرای ثبت عبارتند از: سرعت در رسیدگی، صدور اجرائیه سریع، هزینه کم تر، امکان ممنوع الخروج کردن، شروط صدور اجرائیه
- مطالبه مهریه به موجب عقدنامه رسمی ثبت شده در دفترخانه باشد.
- منجز بودن مهریه (شرطی نبودن پرداخت)
- موجل بودن مهریه و تعهدات (عدم تعیین وقت جهت پرداخت)
مطالبه مهریه سکه
در صورت توانایی مالی زوج، وصول مهریه به هر میزان امکان پذیر است. اما در شرایطی که زوج قادر به پرداخت مهریه نباشد، محکومیت یا بازداشت وی تنها تا 110 سکه بهار آزادی یا معادل آن میسر می باشد. اگر زوج 110 سکه را به زوجه بپردازد ولی قادر به پرداخت باقی مهریه به وی نباشد، زوجه نمی تواند حکم جلب یا ممنون الخروجی زوج را دریافت نماید.
مهریه وجه نقد
مهریه وجه نقد به نرخ روز و مطابق وجه رایج کشور محاسبه می شود. ( آموزش محاسبه مهریه به نرخ روز )
در صورت فوت زوج، مهریه فقط تا تاریخ فوت وی به نرخ روز محاسبه می شود.
ملاک، تاریخ دادخواست نبوده بلکه نرخ روز پرداخت مهریه است.
اعلام شاخص توسط بانک مرکزی انجام گرفته و به دادگاه ها و ادارات ثبت ارسال می گردد.
نکات مهم و قابل توجه
- مهریه تعیین شده باید ارزش مالی داشته باشد.
- طبق توافق طرفین، مهریه می تواند تمام سکه، نیم سکه، ربع سکه یا طلا هم باشد.
- مهریه تعیین شده باید تحت مالکیت زوج باشد و اموال عمومی یا موقوفه را نمی توان به عنوان مهریه قرار داد.
- انجام یک کار یا آموزش یک حرفه به زوجه نیز می تواند مهریه باشد. مثلا آموزش قرآن به زوجه
- چنانچه زن فوت کند، وراث وی می توانند مهریه زن را از مرد مطالبه کنند.
- چنانچه مرد دادخواست طلاق دهد، باید کل مهریه زوجه را پرداخت کند. اما اگر زن دادخواست طلاق دهد، باید در قبال طلاق، همه یا بخشی از مهریه خود را به زوج ببخشد.
- در طلاق توافقی نحوه پرداخت مهریه بستگی به توافق طرفین دارد. اما زوجه باید مقداری از مهریه خود را ببخشد.
- پرداخت مهریه در دوران عقد چنین است که اگر زن باکره باشد نصف مهریه، در غیر این صورت تمام مهریه به او تعلق می گیرد.
توجه داشته باشید که حتی در صورت خیانت زن به مرد، پرداخت مهریه به قوت خود باقی است.
کسب اطلاعات بیشتر: مهریه زن خیانتکار
جمع بندی و نتیجه گیری
طبق قانون جدید مطالبه مهریه، درخواست اعسار توسط زوج در صورت معوق ماندن اقساط مهریه و جلب وی، منجر به آزادی وی از زندان می شود. نحوه اجرای محکومیت زوج بدین صورت خواهد بود که وی باید بیرون از زندان کار کند و مهریه را بر اساس اقساط تعیین شده پرداخت نماید. از جمله اهداف این قانون، کاهش محکومیت مردان به زندان و علاوه بر آن حصول خواسته زوجه مبنی بر دریافت مهریه خواهد بود.