شرط تنصیف دارایی (نصف دارایی) مندرج در عقدنامه به این معنی است که در صورتیکه زوج (مرد) خواهان طلاق باشد و طلاق به دلیل سوء رفتار و یا تخلف زن از وظایف همسری نباشد، مرد باید “تا نصف دارایی” خود را که پس از ازدواج به دست آورده بلاعوض به زوجه منتقل نماید.
نکته اول در تنصیف دارایی این است که در مورد این شرط، ماده قانونی وجود ندارد. بدین معنا که ماده قانونی مستقلی مانند مهریه یا نفقه به تعریف آن نپرداخته است و فقط در راستای اجرای تعهدات طرفین و بر مبنای این اصل حقوقی که هر شخصی تعهدات خود را میبایست به انجام برساند، زوج متعهد به ایفاء تعهد و شرطی است که در عقدنامه آن را امضاء نموده است.
نکته دوم این است که این شرط یکی از شروط مندرج در سند ازدواج (عقدنامه) است. در صورتی که زوج در زمان عقد زیر این شرط را امضاء نکرده باشد موضوع نصف کردن اموال منتفی خواهد شد.
تنصیف دارایی چه شرایطی دارد؟
1) طلاق به درخواست مرد باشد
شرط نصف اموال فقط زمانی ترتیب اثر داده میشود که طلاق به درخواست مرد باشد. پس در صورتی که طلاق به درخواست زوجه باشد و یا زوجین تصمیم به طلاق توافقی داشته باشند این شرط جایگاهی ندارد.
2) طلاق به دلیل سوء رفتار و یا تخلف زن از وظایف همسری نباشد
وظیفه اثبات این موضوع به عهده مرد است. اگر مردی ثابت کند به دلیل موارد گفته شده قصد طلاق زوجه را دارد، این شرط اجرا نخواهد شد.
3) فقط با وقوع طلاق قابل اقدام است
در صورتی که مرد حکم طلاق را از دادگاه دریافت کرده باشد ولی این حکم را اجرا نکند (یعنی همسر خود را رسماً طلاق ندهد) شرط تنصیف دارایی اجرا نخواهد شد. یعنی شرط تنصیف دارایی فقط در صورت انجام طلاق قابل اقدام خواهد بود. و صرفاً با گرفتن حکم طلاق از دادگاه و یا در زمان زندگی مشترک، زوجه نمیتواند ادعایی در این زمینه داشته باشد.
نکته: در این شرط عبارت “تا نصف دارایی” بیان شده است. بنابراین دادگاه ممکن است از یک درصد تا 50 درصد از اموال مرد را به اختیار خود به تملک زن در آورد.
توجه: شرط تنصیف دارایی فقط مربوط به اموال موجود مرد بعد از دادخواست طلاق میباشد. یعنی اگر مردی قبل از دادخواست طلاق، اموال خود را منتقل نماید دیگر مشمول شرط نصف دارایی نخواهد شد.
4) اموالی مشمول این شرط میشوند که بعد از ازدواج به دست آمده باشد
تنها اموالی را میتوان شامل شرط تنصیف دارایی دانست که بعد از ازدواج و با کار و تلاش مرد به دست آمده باشد. پس در نتیجه اموال زیر شامل این شرط نخواهند شد:
- مالی که در نتیجه ارث به مرد رسیده باشد.
- اموالی که مرد قبل از ازدواج صاحب آنها باشد.
آیا شرط تنصیف دارایی قابل تغییر است؟
بله طبق ماده 1119 قانون مدنی، زوجین بعد از عقد هم می توانند هر شرط معقول و مشروعی را در عقدنامه قرار دهند.
نکات مهم و خلاصه مطلب شرط تنصیف دارایی
نصف اموال در طلاق
شرط نصف اموال فقط در طلاق قابل اجراست و با عدم ثبت طلاق قابلیت اجرا ندارد.
آیا در طلاق توافقی اموال نصف می شود؟
خیر؛ طلاق به درخواست مرد باید باشد. بنابراین تنصیف اموال در طلاق توافقی و یا طلاق به درخواست زوجه قابل اجرا نیست.
انتقال اموال قبل از تنصیف
هیچ عنوان مجرمانه ای برای انتقال اموال قبل از طلاق در قانون وجود ندارد. بنابراین انتقال اموال یا فروش آن قبل از طلاق جرم نیست. در نتیجه تحت عنوان “معامله به قصد فرار از دین” نیز قابل پیگیرد نیست؛ چرا که این موضوع “دین یا بدهی” نیست بلکه یک شرط است در حالی که در معامله به قصد فرار از دین، موضوع باید دِین و طلب باشد.
نصف اموال بعد از طلاق، شامل مستثنیات دین نیست
به موجب قانون، اگر کسی بدهکار باشد، نمی توان برخی از اموال را توقیف کرد. مثلاً منزل مسکونی متعارفی که بدهکار دارد به دلیل مستثنیات دین در قبال “طلب” قابل توقیف نیست. ولی شرط تنصیف دارایی “طلب” نیست و مرد نمی تواند با استفاده از این قانون از منزل مسکونی خود رفع توقیف نماید.
بدهی مرد باید از اموالش کسر شود
دارایی شامل دارایی مثبت و منفی شخص است. بدین معنا که دارایی مثبت شامل اموال و دارایی منفی شامل بدهی ها است. بنابراین اگر مرد بدهکار اشخاص دیگری باشد در محاسبه، دارایی باید از بدهی ها کسر گردد.
بعد از طلاق، اموال نصف می شود
اجرای شرط “تنصیف اموال” منوط به صدور حکم دادگاه به نفع خانم و صدور حکم طلاق به درخواست مرد و ثبت آن در دفترخانه است. بنابراین اگر حکم طلاق صادر شود و مدت آن منقضی گردد و مرد در دفترخانه آن را ثبت نکرده باشد، با صدور حکم تنصیف توسط دادگاه، باز هم این حکم قابل اجرا نیست.
حکم عدم تمکین علیه زن صادر نشده باشد
اگر طلاق به دلیل تمکین نکردن خانم باشد و یا حکم عدم تمکین از دادگاه صادر شده باشد و قطعی شده باشد شرط نصف دارایی قابل اجرا نیست.
جمع بندی موضوع شرط تنصیف دارایی
با وصف تمام موارد فوق، موضوع تنصیف اموال دارای پیچیدگی های حقوقی و قضایی خاص خودش است. اگر در این خصوص نیاز به ارائه خدمات مشاوره ای و وکالتی دارید با ما در تماس باشید.